Dây bông xanh

Mô tả cây

Cây của vùng Đông Dương, mọc hoang ở đồng bằng và vùng núi nhiều nơi khắp nước ta. Cũng được trồng làm cây cảnh. Dây bông xanh thuộc loại cây ưa ẩm, ưa sáng, thường mọc trùm lên các loại cây bụi, cây gỗ nhỏ ở ven rừng, hoặc các vách đá ở vùng rừng núi ẩm đá vôi. Cây sinh trường phát triển gần như quanh năm, mùa đông lá vẫn xanh, ra hoa quả nhiều, tái sinh tự nhiên chủ yếu từ hạt. Trồng được bằng dây, phần thân và gốc còn lại sau khi chặt có khả năng tái sinh chồi khoẻ.
Thu hái rễ vào mùa hè thu, tách lấy vỏ và bỏ lõi gỗ. Thu hái dây và lá quanh năm, dùng tươi hay phơi khô trong râm để dùng dần.

Vỏ rễ, dây và lá, dùng tươi, phơi hoặc sấy khô.

Lá dây bông xanh chứa nhiều kali. Hoa chứa một lượng glucose và frutose, các acid amin.

Nước sắc lá, thân dây bông xanh tiêm xoang bụng cho chuột nhắt trắng với liều 1g/chuột, quan sát trong 24 giờ không thấy chuột chết, chứng tỏ dây bông xanh không độc.
Thí nghiệm trên tiêu bản cô lập hồi trường chuột lang, tử cung chuột cống trắng, dây bông xanh không có tác dụng rõ rệt.

Dây bông xanh có vị cay, tính bình; có tác dụng khử phong.

Để chữa rắn cắn, dùng 30-50 lá tươi, giã lấy nước xoa bóp quanh vết cắn, và lấy bã đắp vào vết thương. Dùng riêng hoặc phối hợp với lá Vông vang và hạt Quất hồng bì. Nếu dùng lá khô thì tán bột mịn; khi cần, tẩm thêm nước xâm xấp mà đắp.
Vỏ rễ dùng chữa đòn ngã tổn thương, đụng giập. Liều dùng 10-15g, dạng thuốc sắc.
Ở Malaysia, nước lá sắc uống dùng trị đau dạ dày. Ở Trung Quốc lá cũng được dùng chữa đau dạ dày, rễ chữa phong thấp, giúp xương gãy chóng liền, dùng với liều 9-20g rễ mỗi ngày, sắc nước uống. Rễ dây bông xanh 20g phối hợp với rễ sử quân 20g, rễ cỏ tranh 20g thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml uống làm thuốc tẩy giun. Ở Ấn Độ, một số vùng đã dugn lá dây bông xanh làm rau ăn.