Mô tả

• Dây leo, dài hàng mét. Thân mảnh có tua cuốn.
• Lá kép mọc đổi gồm 2 – 3 lá chét hình trứng, gốc tròn, đầu thuôn nhọn, lá chét giữa thường biến thành hình chỉ, hai mặt nhẵn; cuống có lông.
• Cụm hoa mọc ở ngọn thành chuy; hoa màu vàng da cam mọc rủ xuống như chùm ớt; đài hình chuông, có răng nhỏ có lông: tràng hợp thành ống dài, hẹp, hơi cong, cánh hoa thường gập xuống bầu có 2 ô.
• Quả nang dài và nhỏ.
• Mùa ra hoa quả: tháng 1 – 4.

Phân bố, sinh thái

Chi Pyrostegia Presl. chỉ có 1 loài ở Việt Nam là cây hoa chùm ớt. Đó cũng là cây được nhập trồng.

Hoa chùm ớt là cây ưa sáng, có thể mọc được trên nhiều loại đất, cây trồng phải có giàn, hoặc giá thể leo. Cây ra hoa rất nhiều vào mùa khô (ở miền Nam), hiện chưa quan sát thấy quả. Cây hoa chùm ớt có khả năng tái sinh dinh dưỡng khoẻ tử phần thân, cành còn lại sau khi cắt, hoặc từ các đoạn thân cành đem giảm xuống đất.

Bộ phận dùng

Toàn cây

Thành phần hóa học

• Theo Gusman Antonio Barion et al., flavonoid tập trung ở cánh hoa màu vàng.
• Hoa màu vàng cam có nhiều sucrose, nhiều acid amin, nhiều sucrose, nhiều acid amin, nhiều carotenoid ở cánh hóa.
• Cây chùm ớt chứa β – sitosterol, n – hentriacontan, acacetin – 7 – O – β – D -glucopyranosid và meso – inositol.

Tác dụng dược lý

Tác dụng kiểu vitamin A:

Màu vàng và vàng cam của cánh hoà cây hoa chùm ớt không phải là do 3 – deoxyanthocyan mà là do carotenoid (Horborme 1.B, 1967, Phytochemistry. Vol 6. No 12, 1643 – 1651). Trong cơ thể, carotenoid sẽ chuyển hóa thành vitamin A cần thiết cho sự phát triển của cơ thể, tham gia vào sự tạo ra các vỏ, da, niêm mạc, cũng như võng mạc mắt, làm tăng sức đề kháng của cơ thể chống nhiễm khuẩn.

Tính vị, công năng

Hoa chùm ớt có vị ngọt, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, lợi hầu, nhuận phế, chỉ khái, Thân, lá có vị đắng hơi chát, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, lợi hầu.

Công dụng

Hoa chùm ớt được dùng để phá kết hạch ở phổi, chữa ho, họng sưng đau. Liều dùng 15 – 30g sắc uống. Hoa có thể tán thành bột, mỗi lần uống 3g, ngày 2-3 lần.

• Ở Vân Nam (Trung Quốc), hoa chùm ớt được dùng trị lao phổi, ho, hầu họng sưng đau, viêm nhánh khí quản, viêm gan.